MIEJSKA BIBLIOTEKA PUBLICZNEA W OPOLU UL.MINORYTÓW 4
Budynek zlokalizowany jest na skraju starego miasta w Opolu , niedaleko rynku . Sąsiaduje z kanałem Młynówką oraz parkiem miejskim – plantami starego miasta . W bezpośrednim sąsiedztwie znajduje się gotycko-barokowy klasztor Franciszkanów oraz Muzeum Jeńców Wojennych . Obiekt posadowiony jest na marglowym uskoku starorzecza Odry . Podczas prac archeologicznych wykonanych podczas realizacji obiektu ujawniono fragmenty średniowiecznych murów miejskich , które po odtworzeniu eksponowane są na obiekcie. Z przylegającego parku rozpościera się panorama na stare miasto , bibliotekę, kościół Franciszkanów , ratusz i wieżę Piastowską .
Budynek biblioteki zbudowany jest z dwóch zewnętrzne i stylistyczne różnych modułów : starszy pochłaniający istniejącą XIX-wieczną kamienicę i wykorzystujący jej neoklasycystyczną fasadę oraz nowy moduł o prostej formie kaskadowo wtapiający się w otoczenie. Nową część z głównym wejściem do biblioteki wpisano w zadany kwartał, zachowując istniejącą linię zabudowy starej fasady . Od strony placu Wolności – parku budynek został nieznacznie “cofnięty” od granicy działki co umożliwiło stworzenie wejścia do kawiarenki z czytelnią prasy z poziomu parku tuż obok planowanego zejścia nad wodę i przyszłą przystań na Młynówce. Elewacja południowo-zachodnia zachowuje linię zabudowy wyznaczoną przez dawny miejski mur obronny wzdłuż Młynówki . W głębi działki od strony Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych pozostawiono niewielkie otwarte patio dostępne z poziomu sali konferencyjnej , które powiększa jej przestrzeń użytkową .
Główne wejście do biblioteki znajduje się w nowej części budynku na ciągu komunikacyjnym od strony ul. Minorytów. Miejsce to wyznaczają - przeszklona szczelina między pylonami i wydzielony pas posadzki przenikający do wnętrza . Do wejścia prowadzi również parkowa aleja z pochylnią dla spacerowiczów.
Z parku przy pl. Wolności dostępne jest niezależne wejście do kawiarenki literackiej.
Elewacja starej XIX-wiecznej kamienicy ( odnowiona i adoptowana bez przebudowy) - bogata w detal zestawiona została z nową , prostą formą. Oddzielenie stanowi przeszklona szczelina . Nowa część ma w sposób symboliczny kojarzyć się z pełnioną funkcją biblioteki - tomy książek ustawione na półce, czy jak arkusze zapisanego papieru . Ściany “popisane” gazetowym graffiti (ulubione teksty Edwarda Stachury z czasów studenckich ), poziomym rytmem nawiązują do podziałów i gzymsów zabytkowej fasady . Szczeliny i przeszklenie od strony parku i kanału Młynówka otwierają przestrzenie budynku na otaczającą zieleń , wodę i secesyjny „Zielony Mostek”, pozwalają zaglądać do środka . Tworzy się żywa relacja z otoczeniem i płynne przechodzenie wnętrza na zewnątrz i zewnętrza do środka.
Zabieg zastosowania “powietrznej” kurtyny z blachy aluminiowej na elewacji od strony kanału scala obiekt z otoczeniem. Raster ustawiono w taki sposób , że z wnętrza można patrzeć tylko w jednym kierunku natomiast z zewnątrz budynek w jedną stronę jest „przezroczysty” a w drugą stanowi jakby blaszany błyszczący monolit co daje wyraźny efekt aktywnej i zmieniającej się elewacji w zależności od punktu obserwacji i kiedy mijamy obiekt . Część budynku zwrócona w stronę wody i patio ślizga się kaskadowo , tarasami do mniejszej skali sąsiedniego budynku Muzeum Jeńców . Reminiscencją z przeszłości na zewnątrz budynku oprócz pozostawionej starej elewacji jest fragment odnowionego średniowiecznego ceglanego miejskiego muru obronnego obok kamiennych schodów prowadzących z parku na poziom przyszłej przystani . Nad wspomnianym zejściem, na elewacji południowej zaprojektowano balkony - symboliczne punkty obserwacyjne w miejscu dawnej baszty .
Wnętrze biblioteki w sposób ścisły realizuje zadany program użytkowy zwracając uwagę na dwie drogi - drogę czytelnika i drogę książki . W nowej części budynku hol główny z centralnie umieszczoną klatką schodową , wydzielonym pasem posadzki prowadzi czytelnika do biblioteki i czytelni gdzie po wejściu na każdą kondygnację mamy widok na kanał.
Przestrzeń holu podzielono dwoma poziomami, które jednocześnie stanowią wydzielone strefy o przypisanej funkcji. Możliwe jest otwarcie kawiarenki w niedzielę nie otwierając dalszej części holu. Cały parter budynku stanowi wydzieloną strefę i może funkcjonować samodzielnie, poza czasem działania biblioteki . Otwarcie w poziomie parku “przybliża” te miejsca odbiorcy – kawiarenka i czytelnia prasy to miejsce rekreacji i spotkań . Na poziomie wejścia znajduje się punkt informacyjny. W holu jest miejsce na mini wystawy , które mogą się „wylewać" aż na poziom parku. Przeszklenie od strony parku prowadzone jest również przez dwie wyższe kondygnacje z antresolami wychodzącymi w zieleń tak aby przestrzeń parku stała się “atrium” biblioteki . Nową i starą część budynku rozdzielono podświetlaną wypełnioną kamieniami “fosą” z bambusami , która kontynuowana jest przebiegającym przez wszystkie piętra pęknięciem we wnętrzu, a na zewnątrz stanowi szklany wąski łącznik doświetlający poszczególne kondygnacje. Łączność obu części, nowej i starej na wszystkich poziomach umożliwiają kładki , pomosty pomiędzy starym a nowym po których dostajemy się np. w parterze z holu do sali konferencyjnej. Znajdując się na dowolnej kładce możemy obserwować zieleń kanału z jednej strony lub ruch miejski w przedłużeniu ulicy w stronę wschodnią. Kładką w postaci pochylni idziemy również do szatni i antykwariatu znajdującego się przy wejściu głównym. Tuż przy wejściu głównym przesmyk klatki schodowej prowadzi w głąb piwnic , gdzie umieszczono salę wystaw – galerię . W głębi foyer sala konferencyjna z dostępnym patio nad wodą, które może być przedłużeniem funkcji sal. Drugie wejście - w starej kamienicy prowadzi do klatki schodowej z windą . Przy wejściu mini magazyn podręczny na książki, na wprost drugie wyjście do sali konferencyjnej . Tuż przy wejściu zlokalizowano pokój gościnny .
Na I piętrze czytelnia tradycyjna z działem udostępniania zbiorów z punktami obsługi dzieci i dorosłych , katalogami komputerowymi oraz skomputeryzowanym punktem samodzielnej obsługi czytelnika , “pokój bajek” z widokiem do patio , z punktem obsługi dzieci . Wypożyczalnia dzieci wydzielona osobnym wejściem kładką . Wypożyczalnia dla dorosłych z wglądem na park.
Na II piętrze zbiór audiowizualny z mediateką , wypożyczalnia dla dorosłych z czytelnią komputerową przy zbiorach , dostępem do internetu i katalogiem oraz działem informacji i promocji.
III Piętro obejmuje dział gromadzenia i opracowania zbiorów z centralnym magazynem książek oraz administrację i serwerownię. Posiada bezpośrednie połączenie z pionem komunikacyjnym i windą . Sekretariat i dyrekcja w pobliżu klatki schodowej “czytelników”. Z sekretariatu i komunikacji ogólnej wyjście na taras z widokiem na wodę.
Rozwiązania materiałowe i konstrukcja budynku . Koncepcja projektowa zakładała pozostawienie fasady , ściany szczytowej oraz piwnic istniejącej kamienicy . Nowo projektowana część oraz uzupełnienia w starej tkance projektowane są jako żelbetowe monolityczne w układzie słupowym na siatce modularnej. Ściany zewnętrzne żelbetowe warstwowe . Fundamentowanie dostosowane do istniejących warunków geologicznych . Dachy płaskie. Elewacja monolityczna betonowa z okładziną z płyt włókno-cementowych, nad kanałem częściowo przykryta “powietrzną mgłą” z siatki na ruszcie stalowym . Elewacja frontowa i boczna monolityczna betonowa z okładziną i odpornym na UV wymalowaniami graffiti . Balkony z okładziną z metalizowanego laminatu . Wykończenie wewnętrzne holu na posadzce stanowi kamień w dwóch kolorach oraz kostka granitowa dwubarwna . Wykończenia pozostałych kondygnacji surowe i skromne . Instalacje wentylacji prowadzone jako odkryte. Nowoczesne oświetlenie liniowe .
Podczas realizacji zastosowano ciekawą i nowatorską technikę utrzymania zabytkowej fasady . W starą tkankę kamienicy wprowadzono przed rozbiórką przestrzenny żelbetowy układ słupowo-ryglowy rozmijający się z istniejącą konstrukcją kamienicy . Po jego wykonaniu zakotwiono do niego pozostawianą fasadę a pozostałą część obiektu wyburzono . Uzupełniony następnie o stropy i ścianki wypełniające żelbetowy układ słupowo-ryglowy stał się podstawowym układem konstrukcyjnym budynku biblioteki . Rozwiązanie to niewidoczne po realizacji obiektu , podczas projektowania wymagało specyficznego sposobu podejścia do funkcji i konstrukcji . Pozwoliło to na niewykonanie kosztownej tymczasowej konstrukcji zabezpieczającej czterokondygnacyjną fasadę przed zawaleniem, oraz ograniczyło konieczność zamknięcia ulicy co ograniczyło koszty inwestycji .
www.architop.com.pl
Inwestor :
Miasto Opole
Architektura :
ARCHITOP Andrzej Zatwarnicki
arch. Małgorzata Zatwarnicka
arch. Andrzej Zatwarnicki
opracowanie :
mgr inż. Dagmara Czernecka
konstrukcja :
mgr inż. Mirosław Łotarewicz
mgr inż. Maria Smolarska
Realizacja :
Energopol Trade Opole Spółka z o.o.
Projekt 2007
Zakończenie budowy 2010
Powierzchnia użytkowa 2366m²
Kubatura 10742m³