Dostęp naturalnego światła do pomieszczeń mieszkalnych ma kluczowy wpływ na nasze zdrowie – tak uznali Polacy w ogólnopolskim badaniu Energooszczędność w moim domu1 przeprowadzonym na zlecenie przedstawicieli sektora budownictwa zrównoważonego: IRA Inteligentne Rozwiązania Automatyki, NSG Group (właściciel marki Pilkington), Philips, Rockwool, Skanska Residential Development i Velux. Eksperci potwierdzają, że maksymalne wykorzystanie naturalnego światła to jedna z ważniejszych reguł projektowania domu energooszczędnego. Dostęp światła dziennego najłatwiej zapewnić zwiększając powierzchnię przeszkleń w budynku.

„Przepuszczalność światła to jeden z kluczowych parametrów definiujących szkło, które w oczywisty sposób przewyższa pod tym względem inne materiały budowlane” – mówi Jolanta Lessig, Kierownik Komunikacji Marketingowej na Europę w NSG Group – producenta szkła dla budownictwa, właściciela marki Pilkington. „Co ważne, projektowanie domu z dużymi przeszkleniami, wcale nie musi odbywać się kosztem obniżenia standardu energetycznego budynku. Dzięki nowoczesnym technologiom, na rynku dostępne są produkty o podwyższonej przepuszczalności światła, takie jak szkło superbezbarwne. Możliwość powlekania tego typu produktów pozwala na połączenie wysokiej przepuszczalności światła z innymi korzyściami np. ochroną przed słońcem czy wysoką izolacyjnością cieplną. Gwarantuje to niskie zużycie energii na ogrzewanie i chłodzenie budynku, poprawiając jego standard energetyczny. Dobry efekt doświetlenia wnętrz daje też wykorzystanie szkła z powłoką samoczyszczącą, które eliminuje ograniczenia przepuszczalności światła spowodowane zanieczyszczeniami na zewnętrznej powierzchni okien oraz redukuje zjawisko kondensacji pary wodnej. W procesie fotokatalizy pod wpływem promieniowania ultrafioletowego cząsteczki zanieczyszczeń organicznych ulegają rozkładowi. Z kolei dzięki właściwościom hydrofilowym powłoki para wodna skraplając się przybiera formę filmu wodnego, co w efekcie redukuje załamanie i rozproszenie światła poprawiając widoczność przez okna.”

Maksymalne wykorzystanie światła dziennego w domu podnosi komfort mieszkania oraz zmniejsza zapotrzebowanie na oświetlenie sztuczne, ograniczając wydatki na energię elektryczną. W dobrze zaprojektowanym domu oświetlenie sztuczne używane jest jedynie w pochmurne dni, po zachodzie słońca oraz w pomieszczeniach bez okien. Dla standardu energetycznego domu nie bez znaczenia jest sposób zaprojektowania systemu oświetlenia oraz wybór odpowiednich źródeł światła. W przytoczonym badaniu Energooszczędność w moim domu, respondenci stwierdzili, że przy wyborze oświetlenia do mieszkań kierują się głównie energooszczędnością, ceną i łatwym dostępem. Mniejsze znaczenia ma to, czy została zastosowana technologia LED-owa, jak wygląda oświetlenie i jakiej jest marki2.

„Przy wyborze energooszczędnego oświetlenia należy zwracać uwagę na informacje o produkcie” – mówi Maria Labus, Senior Marketing Manager Consumer Lighting CEE z firmy Philips. „Nie opłaca się kupować tanich wyrobów od nieznanych producentów, mogą nie spełniać norm: pobierać więcej prądu, a światła dawać mniej niż podano na opakowaniu. Trwałość tych źródeł światła (świetlówek, diod LED) może być również niższa od tej komunikowanej. Znaczenie ma również jakość światła, czyli kolor światła oraz wierność oddawania barw. Idealny odcień światła do zastosowań domowych to ciepły biały o temperaturze 2700K. Wskaźnik oddawania barw dobrych źródeł energooszczędnych powinien z kolei wynosić co najmniej 80 (maksymalna wartość to 100 – tak wyglądają kolory w świetle naturalnym). Aby mieć pewność, że instalujemy w mieszkaniu rozwiązania nie tylko energooszczędne, ale też trwałe i przyjemne w użytkowaniu, powinniśmy wybierać produkty oświetleniowe sprawdzonych producentów”. Pochodzące z wiarygodnych źródeł żarówki energooszczędne pozwalają obniżyć koszty energii elektrycznej, są przyjazne dla zdrowia i środowiska. Nie emitują szkodliwego promieniowania podczerwonego i UV, a wiązka światła jest chłodna, więc nie podnosi temperatury w pomieszczeniach. Energooszczędne lampy LED zużywają do 80% mniej energii niż żarówki tradycyjne, które 90% dostarczonej energii zamieniają na bezużyteczne ciepło, a zaledwie 10% na światło.

W celu maksymalnego obniżenia kosztów oświetlenia domu, wymianie tradycyjnych żarówek na nowoczesne źródła światła powinny towarzyszyć inne działania ukierunkowane na ich optymalne wykorzystanie. Przemyślane rozplanowanie stref oświetlenia, dobór źródła światła w zależności od przeznaczenia i miejsca w przestrzeni oraz użycie kliku punktów świetlnych, zamiast jednej lampy centralnej, zwiększają efektywność systemu. Ważne jest też, by źródło światła zostało wyposażone we właściwą, najlepiej jasną, oprawę, która nie będzie pochłaniała emitowanego światła. W dużych mieszkaniach i domach jednorodzinnych pomocne są systemy automatycznego włączania, wyłączania i regulacji oświetlenia, a także dodatkowe wyłączniki światła w korytarzach i na schodach, które pozwalają sterować oświetleniem z kilku różnych miejsc.