Koncepcja nowej Galerii Sztuki Starożytnej wypracowana przez zespół architektów pracowni Mirosława Nizio, otrzymała pierwszą nagrodę w konkursie ogłoszonym przez Muzeum Narodowe w Warszawie. Projekt, oparty na kluczowym dla narracji kontraście światła i ciemności, skupia się na ukazaniu niebagatelnego wpływu cywilizacji starożytnych oraz bogactwa ich osiągnięć na rozwój kultury i sztuki europejskiej.  

Eksponaty ze zbiorów MNW stanowią klucz do Galerii podzielonej na dziewięć odrębnych przestrzeni, dedykowanych zagadnieniom związanym z kulturowym dorobkiem Egiptu, Bliskiego Wschodu, Rzymu i Grecji. Elementy scenograficzne, opracowane w najdrobniejszym szczególe i dopasowane ściśle do stylistyki panującej w danym obszarze kulturowym, nie zdominują ekspozycji. Ich minimalistyczna forma stanie się subtelnym narracyjnym tłem, które wydobędzie i zaakcentuje klasyczne piękno oraz ponadczasową wartość zgromadzonych dzieł. Syntetyczna i abstrakcyjna formuła scenografii z jednej strony jest całkowicie podporządkowana funkcji wystawienniczej. Z drugiej strony zespoli się z modernistycznymi przestrzeniami gmachu Muzeum, zaprojektowanego w latach 20. ubiegłego wieku przez Tadeusza Tołwińskiego.

Budując koncepcję ekspozycji architekci nie kopiowali antycznych przedmiotów i wnętrz. Odwołali się natomiast do unikatowej charakterystyki sztuki oraz architektonicznych detali, a także topografii starożytnych cywilizacji. Silna inspiracja antycznymi wzorcami i formą modernistycznego budynku zaowocowała wypracowaniem spójnej, komunikatywnej i funkcjonalnej przestrzeni. Architekci zaakcentowali oryginalny rytm okien i położenie budynku względem stron świata, dzięki czemu sale zachodnie będą ciemne, a wschodnie – jasne i nasłonecznione. Zabieg ten pomoże w efektownym zaprezentowaniu stricte symbolicznych treści, takich jak wędrówka słońca po niebie, granica między światem żywych i umarłych.

-Widz rozpocznie zwiedzanie Galerii od zapoznania się ze sztuką starożytnego Egiptu i Bliskiego Wschodu, aby przejść do sal prezentujących kulturę Grecji i zakończyć wędrówkę w części poświęconej sztuce starożytnego Rzymu. Najważniejsze aspekty cywilizacji starożytnych: początki kultury Mezopotamii i Egiptu, sztuka wojenna Greków, sympozjon, polis, synkretyzm religijny w Imperium Romanum etc. zostaną zilustrowane wybranymi zabytkami. Mamy nadzieję stworzyć w ten sposób atrakcyjne uzupełnienie programów nauczania na różnych poziomach – mówi kurator galerii, Alfred Twardecki.

Dofinansowanie na rearanżację Galerii Sztuki Starożytnej zostało przyznane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w wysokości 7 243 838,40 zł netto w ramach Działania 8.1 Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020. Całkowita wartość inwestycji wyniesie 12 129 176,53 zł brutto.