Składa się ona ze 187 schodów, które skręcają w różnych kierunkach, co nadaje konstrukcji surrealistycznego wymiaru i zapewnia zwiedzającym wiele sposobów jej odkrywania. Konstrukcja jest przykładem zrównoważonego projektowania oraz ukazuje ogromny potencjał nowej technologii klejenia drewna technologią warstwową. Usytuowana na placu przed galerią Tate Modern instalacja Endless Stair jest dostępna dla zwiedzających do 10 października 2013 roku.

Gdy Alex de Rijke ze studio dRMM został poproszony o stworzenie instalacji z tulipanowca amerykańskiego, od razu pomyślał o stworzeniu schodów: „Schody to interesująca struktura o niezwykłym potencjale przestrzennym i społecznym. Znajdujący się na nich ludzie wchodzą ze sobą w interakcje mijając się lub przystając na chwilę” – powiedział. Dlatego też instalacja została zaprojektowana w taki sposób, by zachęcić zwiedzających do dzielenia się ze sobą wrażeniami podczas wchodzenia po schodach. Na samej górze Endless Stair znajduje się niezwykły punkt widokowy, który pozwala zobaczyć Londyn i jego najsłynniejsze zabytki z nowej perspektywy.

Innowacyjna technologia

Konstrukcja Endless Stair jest wyjątkowa także ze względu na zastosowanie nowej technologii CLT (cross-laminated timber), czyli paneli z drewna liściastego klejonych warstwowo. Umożliwiają one szybkie i wydajne konstruowanie budynków przyjaznych środowisku. CLT składa się zwykle z nieparzystej liczby warstw, które są ułożone naprzemiennie w taki sposób, aby włókna drewna były skierowane w przeciwnych kierunkach, co zapewnia drewnu maksymalną wytrzymałość. Dotychczas surowcem do produkcji drewna klejonego w technologii warstwowej było drewno iglaste, jednak wykorzystanie do tego celu tulipanowca amerykańskiego pozwala na uzyskanie o wiele cieńszych paneli, które charakteryzują się tą samą wytrzymałością i sztywnością, co panele z drewna iglastego. 

Każdy panel w konstrukcji Endless Stair składa się z trzech jednakowych warstw, które łącznie mają 60 mm grubości. Dzięki temu rozwiązaniu można było w nich wykorzystać niższe klasy drewna, przy jednoczesnym zapewnieniu maksymalnej wytrzymałości i wydajności materiału. Pozwoliło to obniżyć koszt wykonania konstrukcji aż o 40%. Wykonaniem paneli zajęła się włoska firma Imola Legno.
„Tworzenie wytrzymałych paneli CLT z tulipanowca amerykańskiego otwiera przed nami zupełnie nowe możliwości. Panele klejone technologią warstwową łączą w sobie wszystkie zalety CLT z wytrzymałością i pięknem tulipanowca” – powiedział Andrew Lawrence z firmy inżynieryjnej Arup.

Zrównoważone projektowanie

Dodatkową zaletą instalacji Endless Stair jest jej minimalne oddziaływanie na środowisko naturalne. Dowodem na to są dane dotyczące analizy cyklu życia dla wszystkich gatunków amerykańskiego drewna liściastego, które AHEC sukcesywnie gromadził przez lata. Są one dostępne w raporcie LCA przygotowanym we współpracy z firmą konsultingową PE International. Raport dowodzi między innymi, iż wpływ transportu surowca na środowisko jest równoważony tym, że drewno podczas całego cyklu życia magazynuje dwutlenek węgla.

Wybór tulipanowca amerykańskiego do wykonania instalacji Endless Stair również pozwolił na znaczne zmniejszenie jej wpływu na środowisko. Tulipanowiec to jeden z najbardziej obficie występujących w amerykańskich lasach liściastych gatunków drewna – stanowi niemal 8% ich zasobów, a dzięki zrównoważonej gospodarce leśnej Stanów Zjednoczonych każdego roku przybywa 18 milionów m3 tego surowca.

Podczas pracy nad konstrukcją udało się także zminimalizować ilość odpadów dzięki wykorzystaniu jak najbardziej standardowych komponentów. Ponadto instalacja Endless Stair jest zaprojektowana w taki sposób, aby można było ją przenieść w inne miejsce w części lub całości i użyć jej po raz kolejny.

Wyzwanie inżynieryjne

Zanim udostępniono schody zwiedzającym, należało zbadać wytrzymałość konstrukcji. Zadanie to powierzono firmie inżynieryjnej Arup, która stworzyła kryteria pomiaru i opracowała model komputerowy Endless Stair. Następnie szwajcarska firma Nüssli wykonała jedną kondygnację schodów w celu sprawdzenia ich wytrzymałości w porównaniu danymi z modelu komputerowego. W związku z tym, że konstrukcja jest bardzo złożona, konieczne było jej przetestowanie również na miejscu, przed oficjalnym otwarciem dla publiczności.

„Projekt ten był niezwykle złożony pod względem inżynieryjnym. Stanowił dla nas duże wyzwanie, ale był także źródłem satysfakcji. Endless Stair w piękny sposób ukazuje związek pomiędzy architekturą i inżynierią w projektowaniu” – powiedział Adrian Campbell, dyrektor ds. projektowania w firmie Arup.
Wykonanie schodów, a także elementów łączących schody i kondygnacje powierzono firmie Nüssli. Do tego celu użyty został klej oraz stalowe elementy złączne. Nüssli wzniosła także konstrukcję Endless Stair na placu przed Tate Modern w ciągu 10 dni. W godzinach wieczornych Endless Stair jest podświetlona lampkami LED o chłodnych i ciepłych barwach, które reagują na obecność ludzi. Za oświetlenie konstrukcji odpowiada firma Seam Design.
David Venables, dyrektor AHEC na Europę, jest dumny z kolejnego spektakularnego projektu z amerykańskiego drewna liściastego, który powstał na Festiwal Designu w Londynie:
„Ten projekt łączy w sobie wszystko, czego moglibyśmy zapragnąć – inspirujący design, wyzwania strukturalne dla inżynierów, pionierskie zastosowanie dla tulipanowca amerykańskiego, a także dane dotyczące wpływu projektu na środowisko. Dodatkowego prestiżu instalacji dodaje fakt, że jest ona główną atrakcją tegorocznego Festiwalu Designu w Londynie, usytuowaną przed galerią Tate Modern. Nie mogliśmy sobie wymarzyć lepszego połączenia”.

AHEC
Stowarzyszenie Handlowe Amerykańskiego Przemysłu Drewna Liściastego (AHEC) jest wiodącą międzynarodową organizacją handlową, która reprezentuje amerykański przemysł drewna liściastego, w tym głównych eksporterów oraz wszystkie kluczowe stowarzyszenia zrzeszające producentów amerykańskiego drewna liściastego. AHEC koncentruje się na dostarczaniu informacji na temat dostępnych gatunków amerykańskiego drewna liściastego, źródeł jego pochodzenia oraz oferowanych produktów architektom, projektantom oraz użytkownikom. Więcej informacji znajduje się na stronie internetowej www.americanhardwood.org, gdzie można także bezpłatnie pobrać wszystkie publikacje AHEC.
Informacje o dRMM

dRMM to studio architektoniczne i projektowe założone w 1995 roku przez Alexa de Rijke, Philipa Marsha i Sadie Morgan. W swoim portfolio firma ma wiele projektów, które zyskały aprobatę krytyków i uznanie ekspertów. Należą do nich projekt No. one Centaur Street, zdobywca m.in. nagrody „RIBA London Building of the Year”, a także projekt rozbudowy szkoły podstawowej Clapham Manor Primary School, nominowany do nagrody Stirling 2010, odpowiednika Oskarów w świecie architektury.
Informacje o Arup
Arup jest niezależną, multidyscyplinarną firmą zrzeszającą inżynierów, projektantów i technologów, której zakres działalności obejmuje przede wszystkim inżynierię strukturalną. Przedsiębiorstwo zostało założone w 1946 roku i posiada obecnie 90 biur w 35 krajach, w których zatrudnia ponad 11000 osób. Firma zdobyła rozgłos projektując Operę w Sydney oraz Centrum Pompidou w Paryżu. Była również odpowiedzialna za wykonanie konstrukcji Timber Wave z amerykańskiego dębu czerwonego na Festiwal Designu w Londynie w 2011 roku.

Festiwal Designu w Londynie
Pomysłodawcami Festiwalu Designu w Londynie byli Sir John Sorrel i Ben Evans. Obserwując rosnącą aktywność Londynu na światowej scenie designu postanowili oni zapoczątkować coroczne wydarzenie, które promowałoby twórczą atmosferę miasta i przyciągało najbardziej kreatywne osoby, firmy i organizacje z całego świata. Pierwsza edycja festiwalu miała miejsce w 2003 roku, natomiast obecnie jest to jedno z najważniejszych wydarzeń w świecie designu. Na program festiwalu składa się ponad 300 wydarzeń i wystaw.

fot. Thomas Etchells
fot. Jonas Lencer
fot. dRMM Architects