Architekci dekonstrukcji
Jego niskość proces

Wykład dr Krzysztofa Sołoduchy zostanie wygłoszony 04.11.2010 roku o godzinie 11.25 w Dużej Auli Uniwersytetu w Rzeszowie w ramach 4 Międzynarodowych Spotkań Patockowych. Po nim nastąpi projekcja filmu pt. Architekci dekonstrukcji.

Architektura zajmuje w kulturze miejsce szczególne. Jest to bowiem z jednej strony dziedzina praktyczna, związana z techniką oraz narzędziowym sposobem podejścia do wiedzy, a z drugiej strony jest wystawiona mocno na inspiracje aktualnymi teoriami filozoficznymi oraz społecznymi. Podobnie było w przypadku architektury dekonstrukcji – filozofia Jacquesa Derridy stała się jedną z decydujących inspiracji dla powstania nowej architektury po modernizmie, architektury pogodzonej z jednej strony z upadkiem wiary w wielkie, społeczne projekty utopijne, a z drugiej strony z krytycznym podejściem do zastanych, osadzonych w tradycji elementów i form języka architektonicznego. Celem wystąpienia będzie nie tyle zaprezentowanie źródeł oraz historii wpływu dekonstrukcji na architekturę (będzie można to zobaczyć w filmie), ile pokazanie współczesnych konsekwencji dekonstrukcji w teorii architektury. Kluczem do tego będzie pojęcie procesu. Ten termin ma związek bezpośredni z podstawowymi założeniami fenomenologicznej koncepcji czasu.

Jak pisze prof. Andrzej Półtawski we wstępie do „Wykładów z fenomenologii wewnętrznej świadomości czasu” głównym problemem koncepcji czasu Edmunda Husserla jest kwestia płynącej teraźniejszości oraz jej stosunku wobec protencji i retencji. W swej koncepcji czasu Husserl stara się sprowadzić naszą wiedzę do tego, co się bezpośrednio naocznie prezentuje i ma problem z transcendencją niezbędną do tego, żeby zrozumieć konstytuowanie się immanentnego przepływu świadomości uwikłanego w relacje czasowe. Te problemy z transcendencją stanowią podstawę do krytyki koncepcji redukcji u Husserla oraz do jego sposobu rozumienia pojęcia syntezy. Husserl, jak wiadomo, zbudował koncepcję syntezy pasywnej, na której oparł swój projekt fenomenologii genetycznej. Jego analiza pojęcia czasu oraz próba uniknięcia regresu do nieskończoności doprowadziła go do przekonania o konieczności uwzględnienia genetycznych warunków konstytucji wykraczających poza model subsumcyjny przejęty z nauk formalnych oraz z przyrodoznawstwa. Do zrozumienia pasywnej syntezy trzeba bowiem zrozumienia konstytuujących go fenomenów historii oraz biologii rozumianych jako genetyczne uwikłanie wydarzającej się wiedzy. W nowej architekturze chwyta się to wydarzanie przez próby sformułowania nowych metodologii projektowania odwołujących się do optymalizacji, społecznej partycypacji oraz emocjonalnych potrzeb użytkownika. Architektonicznymi dziećmi dekonstrukcji są więc architektura generatywna, metodologie społecznej partycypacji oraz design emocjonalny. Syntezy aktywne odwołujące się do transcendentalnych determinant dyskursu architektonicznego.